بررسی ارزشهای بصری مرقع گلشن در کاخ گلستان

انجام پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای با توجه به لزوم آگاهی از پیشینه هنر سرزمینمان، در شناخت و به کارگیری تصاویر و نقوش ایرانی که در آثار گرافیک حضور می یابند، صورت گرفته است. در راستای تحقق این هدف، یکی از مجموعه آثار نفیس و ارزنده که بیرون از مرزهای این سرزمین، به دست اساتید هنرمند ایرانی و هنر آموختگان ایرانی و هندی آنها آفریده شده است و چون گنجی نهانی در خزانه کاخ گلستان تهران نگه داری می شود، انتخاب شده و مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. از آن رو که مجموعه فوق، حاصل ذوق امپراتوران گورکانی و هنرِ هنرمندان ایرانی است، تأثیر هنر ایران بر هنر آن سرزمین و البته سلایق گورکانی بر آفرینش هنرمندان ایرانی قابل توجه است. در بررسی اثر، توجه به زمینه های تاریخی این تأثیرات دو جانبه که پیش تر همراه دیگر عواملی سبب شکل گیری مکتبی التقاطی در شبه قاره شده بود، اجتناب ناپذیر می نموده است. در پژوهش پیش رو، پس از مروری بر مراحل روند این مکتب تحت حمایت امپراتوران گورکانی تا زمان آفرینش مرقع گلشن، به اختصار به زمینه های تاریخی و چگونگی فراهم آمدن بستر تأثیرات هنری دو سرزمین پرداخته شده است. فصل آخر نیز منحصراً به مجموعه مرقع گلشن اختصاص یافته است که در بخش پسین آن، 54 نگاره جمع آوری شده از این مجموعه، از نظر جنبه های بصری به نُه گروه تقسیم شده و از هر گروه یک اثر به عنوان نماینده ویژگی های بصری گروه، مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، نشان گر پذیرش بسیاری از ویژگی های نگارگری ایران از سوی گورکانیان و انتقال دستاوردهای زیبایی شناختی مکاتب هنری ایران توسط هنرمندان ایرانی به آن سرزمین می باشد. این هنرمندان در مقابل، سیر به سوی طبیعت پردازی و پرهیز از تزئینات پر جزئیات را از هنر آن سرزمین وام گرفتند.